Verandering gaat nooit zonder 'Wij'
Het systeem verandert alleen met onze persoonlijke verhalen
Verandering van het systeem komt van onderaf. De wijsheid van de groep in een organisatie of domein bij elkaar wijst de weg eruit.
Er is geen verandering mogelijk zonder dat er een interne noodzaak wordt gevoeld. Ik denk dan aan de motivatie van David Katz die Plastic Bank opzette vanuit een diepe overtuiging (en eenzaamheid trouwens).
Het zijn de verhalen die we delen, die ons aanspreken, die ons onszelf doen herkennen waardoor er een beweging ontstaat. Als we met elkaar onze persoonlijke verhalen delen van een andere wereld die we persoonlijk nastreven, begrijpen, verstaan én elkaar de ruimte geven om die wijsheid te delen dan is dat de beste kans om nu vanuit deze ‘tussenruimte’ naar de plek te gaan voor een wezenlijk welzijn voor een ieder.
Vraag: Wat is jouw persoonlijke ‘afslag’ waardoor je in beweging kwam en heb je die al gedeeld met anderen? Wil je die met mij delen in de comments onderaan? Alle comments wil ik graag verwerken in een groter verhaal.
Het ‘wij’ heeft ook te maken met het horizontale kijken, betoogt Marjolijn van Heemstra in haar boek ‘In lichtjaren heeft niemand haast’. We kijken letterlijk alleen maar om onze eigen draaicirkel heen, maar bijna nooit meer verticaal, naar boven. ‘Het diepe besef een aardbewoner te zijn op een statistisch gezien onbeduidende planeet in een onpeilbaar universum’. Het duizelt, het is onvoorstelbaar, en het is zo dat wij hier reflecteren over ons leven, boodschappen doen, ruzie maken, en ons afvragen wat ons leven uberhaupt voor betekenis heeft. Op een aardbol die met enorme snelheid om de zon draait, en die zelf weer met 700.000 km door de Melkweg snelt. ‘Hoe het menselijk leven lichtjaren hiervandaan is begonnen, als grondstof van de sterren, is een bizar, uniek, en haast onmogelijk toeval.’ En toch zijn we er. Hoe dan verder? Samen.
‘Leef, heb lief, lach, en laat een nalatenschap na.’ — Stephen Covey
Het was Stephen Covey die met zijn ‘7 eigenschappen van effectief leiderschap’ een lans brak om ‘met het eind voor ogen’ te leven en te werken. Een belangrijke oefening uit dat boek, en vele malen herhaald in allerlei sessies en workshops, is de verbeelding van je eigen begrafenis. Wie is daar dan bij en welke woorden spreekt men daar uit over jou? Hoe word je herinnerd? De oefening gaf soms een lichte schok bij mensen omdat de verbeelding van je eigen dood wel ‘binnen kwam’.
In het boek ‘Vertroostingen’ van Dirk de Wachter, over wie ik eerder een verhaal schreef, heeft hij het over zijn eigen ziekte, ja, ook kanker, en hoe hij in en door alle eenzaamheid heen, zich realiseert dat de ziekte hem ook brengt bij de ander. Zoals zijn ontmoeting met die verpleger op de intensive care. ‘Die man passeerde mij maar één dag en één nacht in mijn leven, maar ik zie hem nog altijd voor mij. Zijn aanwezigheid, zijn geëngageerde aanwezigheid maakte die dag en die nacht het verschil. Dat was de kern: er willen zijn voor iemand. Hij waste me en hoe ongemakkelijk ik dat normaal zou vinden, zo verrassend troostend was het om me aan die complete machteloosheid te kunnen overgeven.’
‘Aanraking. De nabijheid van de mens. Menselijke verhalen, menselijke aanraking, menselijke nabijheid.’ — Dirk de Wachter
Vaak gaan we uit van een bepaald patroon en gedrag, en dan zeggen we tegen mensen: ‘Zo ben ik nou eenmaal.’ Maar nee, zo kijkt het ‘ik’ naar jouw gedrag. Maar er is veel meer van jou. Als je leert om te dat zien in die grote ruimte die we hebben in onszelf, met ons ‘zelf’, dan weet je ook waar dat gedrag vandaan komt. Dan kun je dat patroon ook ontrafelen. Dan is er veel meer kans dat je vanuit het ‘zelf’, vanuit die ruimte, naar de ruimte om je heen kunt kijken, naar de ander kunt kijken, naar de wereld kunt kijken, naar andere verhalen kunt kijken. Hoe je vervolgens een plaats kunt innemen in dat verhaal.
Vraag: Wat is jouw verhaal in relatie tot de ander(en)? Heb je dat verhaal wel eens beschreven? Verteld? Overdacht?
Ik had een gesprek met architect Jamie van Lede.
Jamie: In mijn werk als architect heb ik veel aan de ideeën van Edward Osborne Wilson. Hij heeft een boek geschreven over het logisch en levende systeem dat wat hij biophilia noemt. Biophilia is een aangeboren affiniteit zeg maar van het leven of levende systemen. De verbindingen ook die mensen onbewust zoeken met de rest van het leven. Eigenlijk is dat het grondplan waar we het hier steeds over hebben. Weer leren dat leven te creëren, ook in de manier waarop we bouwen, leven en werken, waar we als mens in onze natuurlijke staat floreren. Wilson heeft grote studie gemaakt van de leefwereld van mieren, hij wordt dan ook wel de ant-man genoemd, omdat die mieren hun natuurlijke weg gaan.
Via hem heb ik geleerd dat het intrinsiek in ons zit om weidsheid te willen hebben én geborgenheid. Vergezicht en veiligheid. Zo bouw ik dan ook mijn ontwerpen. Daglicht, kleine plekken waar je je kunt terugtrekken, plaatsen van ontmoetingen, een natuurlijk menselijke omgeving dus.
“The one process now going on that will take millions of years to correct is the loss of genetic and species diversity by the destruction of natural habitats. This is the folly our descendants are least likely to forgive us.”— Edward Wilson
Het Kloppend Archief is vooral bedoeld om jou zelf aan het denken te zetten, andere richtingen te ontdekken, zijpaden in te slaan en te helpen om op andere gedachten te komen.
Ron van Es — Het Kloppend Archief
Mooi, dank. Mijn persoonlijke afslag: toen ik tijdelijk les ging geven op de HvA en erachter kwam dat het een machine was geworden. uurtjes, opdrachten, blokboeken en dat het niet meer over nieuwsgierigheid, leergierigheid, willen weten ging, maar over voldoendes halen. Puntenhoeren noemde ik ze destijds (waarop een moeder van een student mij belde en vroeg waarom ik haar zoon een hoer had genoemd). Toen ben ik Knowmads Creative Business School gestart. En daarna de No Bullshit Academy. Ook eenzaam (roepend in de woestijn) en nu worden er wel mooie stappen gezet, in basisonderwijs en hoger onderwijs. Mijn vriend Michiel zei het mooi: Pieter, je bent altijd één stapje te cool, te hip en te sexy met je ideeën om de wereld te veranderen. Wie het weet mag het zeggen. Fijne dag, Pieter